انسان و جهان هستی – قسمت سوم

او از نظریه نسبیت اینیشتین استفاده کرده بود و نشان داده بود که بر اساس این نظریه عالم نمی تواند ثابت و پایدار و بدون تغییر باقی مانده باشد. خیلی جالب و خنده دار است.اینیشتین با شنیدن نظرات لومتر ایده ارائه شده توسط او را نپذیرفت.ولی می دانست که استدلالهای او هم درست است.از طرفی نمی خواست ایده مهبانگ را بپذیرد.او شدیدا به نظریه حالت پایدار علاقه مند بود و نمی خواست از آن دل برکند.به هر حال انیشتین دست به کار شد و برای حل این مشکل چیز جدید را در نظریه اش وارد کرد تا هم نظریه اش درست باقی بماند و هم نظریه حالت پایدار کماکان درست باشد.او این پارامتر اضافی را که در نظریه و فرمولهایش وارد کرد ثابت کیهانی COSMOLOGICAL CONSTANT نامید.

اولین مشاهدات نجومی که نشان از وجود بیگ بنگ می داد و عملا نشان می داد که عالم و جهان هستی کماکان در حال رشد کردن و گسترش یافتن است توسط ادوین هابل ارائه شد.

همان فردی که امروزه نام تلسکوپ هابل به افتخار او نامگذاری شده است.اگر بخواهیم خلاصه خدمت بزرگی که ادوین هابل به علم کیهانشناسی کرد را به زبان ساده بیان کنیم اینگونه است.

او نوری که از کهکشانهای مختلف بمی رسید را برسی کرد.او با کمال تعجب متوجه شد که نور اکثر کهکشانهایی که به ما می رسد به سمت طیف قرمز کشیده شده است.

یعنی چه؟

توضیح می دهم.فرض کنید آمبولانسی آزیر کشان به شما نزدیک می شود.در زمانی که به شما نزدیک می شود صدای آژیر آن را بافرکانس بیشتری می شنوید و در زمانی که از شما دور می شود صدای آزیر را با فرکانس کمتری می شنید.

آشناست نه؟ بله این همان قضیه دوپلر است که در کتابهای علوم در مدرسه به ما آموزش داده اند.به جای آمبولانس کهکشان بگذارید.به جای آزیر آمبولانس،نور کهکشان را بگذارید.بله هابل مشاهده کرد نور کهکشان ها به سمت طیف قرمز کشیده شده است.یعنی فرکانس آن کمتر شده است.یعنی دارد از ما دور می شود.

چرا ؟
چرا باید اکثر کهکشانهایی که ما مشاهده می کنیم در حال دور شدن از ما باشند؟
فرض کنید عالم یک کیک است. یک کیک کشمشی. هر کشکش را یک کهکشان تصور کنید.
وقتی کیک را درون فر می گذارید،کیک باد می کند و بزرگ می شود و ورم می کند.در چنین حالتی همه کشمشها در حال دور شدن از هم هستند.

دقیقا چیزی که در عالم مشاهده می شود. دقیقا همان چیزی که ادوین هابل مشاهده کرد.دیگر مشخص شد که انیشتین اشتباه می کرده است و عالم در حال بزرگ شدن و باد کردن است.
عالم در حال انبساط است.اگر این فیلم را برعکس ، یعنی اینکه همه این کشکها روزی در یک نقطه جمع بوده اند.در لحظه انفجار اولیه.

هابل تخمین خوبی از این مدت زمان نداشت.خطای او در اندازه گیری عمر عالم خیلی زیاد بود.تا همین اواخر فیزیکدانان با استفاده از فرمولهای ارائه شده توسط هابل برای انبساط عالم عمر جهان را بین ۸ میلیارد تا ۲۰ میلیارد سال تخمین می زدند تا اینکه در سال ۲۰۱۰ شواهد تجربی توسط WMAP 13.75میلیارد سال (با خطایی حدود ۱۲۰ میلیون سال) را معرفی کرد.این عدد را به یاد داشته باشیم تا بعد.

اجازه دهید تا ماجرای دیگری را نیز برای شما تعریف کنم.در سال ۱۳۷۶ خبری را رویترز منتشر می کند:

ارائه نظریه جدیدی در مورد پیدایش کائنات

دو دانشمند انگلیسی به نامهای استفان هاوکینگ و نیل توروک ادعا کرده بودند « کائنات پیش از انفجاری بزرگ در ۱۲ میلیارد سال پیش به اندازه یک نخود بیش نبوده است»

۸ سال بعد در سال ۱۳۸۵ بود که خبری  دیگر در نشریان و سایت های اینترنتی منتشر شد.و از پیدایش یک نظریه جدید در کیهان شناسی خبر می داد.در روزنامه همشهری آن روز این عنوان برای این خبر انتخاب شده بود:

نظریه می گوید كه گیتی احتمالاً چرخه ای را طی می كند كه انفجارهای بزرگ (Big Bangs) تنها بخشی از آن است و همچنین شامل ریزش های بزرگ (Big Crunches) نیز می شود. این نظریه نگاه متعارف از كائنات را، كه قدمت آن براساس مشاهدات ۱۲ تا ۱۴ میلیارد سال رقم زده می شود، به چالش می گیرد.ایده تازه كه در نشریه ساینس بازتاب یافته است ممكن است توضیح دهد چرا انبساط جهان در حال شتاب گرفتن است.پروفسور پل استاینهارت از دانشگاه پرینستون در نیوجرسی كه از آفرینندگان این نظریه است گفت: «در حال حاضر نگاه متعارف به جهان این است كه تمام فضا، زمان، ماده و انرژی در یك نقطه واحد شروع شد و سپس منبسط و سرد شد كه جهان امروزی را پدید آورد.با این حال، نظریه تازه حاكی است كه یك چرخه پیوسته از جهان ها وجود دارد، كه هركدام تكرار دیگری است اما نه دقیقاً همانند جهان قبلی.» او می گوید: می توان به هر جهانی به عنوان فرزند جهان قبلی نگاه كرد.

ثابت كیهانی COSMOLOGICAL CONSTANT

ایده تازه بر مطالعات قبلی همین گروه از محققان بنا شده است و مدل كنونی عالم را زیر سؤال می برد. در دهه ،۱۹۲۰ زمانی كه اینشتین در حال توسعه نظریه نسبیت عام بود، یك ثابت كیهانی را معرفی كرد تا بتواند ایده خود از جهان ایستا را توضیح دهد. معادلات اینشتین پیش بینی می كرد كه جهان زیر فشار جاذبه خود متلاشی شود، درحالی كه مشاهدات و رصدها به روشنی نشان داد جهان در حال انقباض نیست.ثابت كیهانی اینشتین نمایانگر فشار یا نیرویی ذاتی مرتبط با فضای آزاد بود، كه در مقابل انقباض ناشی از نیروی جاذبه مقاومت می كند. این مفهوم پس از آن كه رصدها نشان داد جهان در حال انبساط است كنار گذاشته شد و باعث شد اینشتین ثابت كیهانی را بزرگترین اشتباه زندگی حرفه ای خود توصیف كند. در سال ،۱۹۹۸ صورت تازه ای از ثابت كیهانی سر بر آورد و آن زمانی بود كه معلوم شد انبساط جهان عملاً در حال شتاب گرفتن است.

سؤال های بی پاسخ

هرچند معرفی مجدد این ثابت راه تطبیق محاسبات با تئوری را گشود، اما همچنین سؤال هایی را پدید آورد دایر بر اینكه چیزی در فیزیك هست كه گم شده است. پروفسور نیل توروك، از دانشگاه كمبریج گفت : «زمانی كه قدر این ثابت كیهانی محاسبه شد، معلوم شد خیلی كوچكتر از حد انتظار است. اینكه چرا این ثابت این قدر كوچك است به یكی از بزرگترین سؤالات فیزیك بدل شده است. در حال حاضر، تنها توضیحی كه برای آن وجود دارد این است كه شاید جهان این گونه كار می كند.»

Neil Turok

این نظریه بسیاری از پرسش ها را بی پاسخ می گذارد اما اكنون پروفسور استاینهارت و توروك نظریه تازه ای را برای توضیح علت كوچك بودن ثابت كیهانی پیشنهاد كرده اند. آنها می گویند كه زمان عملاً پیش از انفجار بزرگ شروع شد، یعنی قبل از آن جهان دیگری وجود داشته است. این همچنین بدان معنی است كه جهان كنونی بسیار كهن تر از حد پذیرفته شده فعلی است.پروفسور توروك توضیح داد: «در حال حاضر ممكن است یك جهان دیگر از جنس ماده تاریك همزمان با جهان ما وجود داشته باشد كه ما هرگز نمی توانیم با آن تماس برقرار كنیم. این دو جهان در نهایت بر اثر فشار نیروی جاذبه به سوی هم كشیده می شوند و با هم تصادف می كنند. این بدان معنی است كه اموری كه الان اتفاق می افتد به خلق جهانی دیگر در آینده كمك خواهد كرد.

---

 

خوب این خبری بود که شش سال پیش منتشر شد.

نکته جالب اینجاست که این نظریه به شکل بسیار زیبایی توسط یک عالم ایرانی به نام آیت الله مرتضی رضوی در سال ۱۳۷۲ در کتابی که ایشان منتشر کرده بودند،مطرح شده بود.ولی از آنجائیکه طبق اصل همیشگی مرغ همسایه غاز است باید ما بیشتر برای نظریاتی که از آکسفورد و کمبریج صادر می شود غش و ضعف کنیم.نظریه ای که ایشان مطرح کرده بودند چندان در داخل کشور مورد توجه قرار نگرفت.که این به نوبه خود بسیار جای تاسف دارد.

دقیقا در روز یکشنبه سوم اسفند ۱۳۷۶ – بیست و دوم فوریه ۱۹۹۸ میلادی در پی انتشار خبری با عنوان « ارائه نظریه جدیدی در مورد پیدایش کائنات » به نقل از خبر گزاری رویتر از لندن که در آن، دو دانشمند انگلیسی به نامهای استفان هاوکینگ و نیل توروک ادعا کرده بودند « کائنات پیش از انفجاری بزرگ در ۱۲ میلیارد سال پیش به اندازه یک نخود بیش نبوده است» ، آقای دکتر مرتضی رضوی در نامه ای خطاب به رئیس دانشگاه کمبریج(که در روزنامه ایران و جمهوری چاپ شد) تاکید کرد که این نظریه برای نخستین بار توسط وی ارائه شده و دو دانشمند انگلیسی این نظریه را از کتاب ایشان که در سال ۱۳۷۲ چاپ و منتشرنموده و چهار نسخه از آن را چهار سال قبل از انتشار این خبر برای دانشگاه کمبریج و برخی دانشگاه های دیگر اروپایی ارسال کرده اقتباس نموده اند.

آقای رضوی در همان نامه ضمن گلایه از دو دانشمند مذکور ، که عین الفاظ کتاب ایشان را به کار برده اند بدون آنکه نامی از ایشان برده باشند ، پیش بینی نموده بودند که دو اصل مهم دیگر این نظریه را از کتاب « تبیین جهان و انسان » رفته رفته توضیح خواهند داد و یک تئوری تمام عیار ارائه خواهند نمود.قصد دارم تا در ادامه این مطالب نظریه ای که ایشان با استناد به آیات قرآن کریم و روایات رسیده از ائمه اطهار به ما رسیده است را برای دوستان منتشر کنم.

نکته بینی و دقت نظر ایشان را در بررسی موشکافانه آیات و روایات می ستایم.ممکن است نظریه ایشان نیز مانند هر نظر دیگر دارای نقاط ضعف و اشکالاتی هم باشد ولی همین عمل ایشان که شهامت داشتند تا در رابطه با مسایل کیهان شناسی پا را از عقاید مندرس و نخ نما شده افلاطونی و ارسطویی و هیات بطلمیوسی فراتر بگذارند و در ضمن نظریات  ایشان در رابطه با خلقت انسان و تکامل برایم بسیار جالب بوده است.شاید برخی از دوستان تعجب کرده باشند. یک عالم روحانی با عبا و عمامه چه ربطی به نجوم و کیهان شناسی دارد؟البته این درست است. بیشتر ما عادت کرده ایم که یک روحانی را با عبا و عمامه در مجالس ختم و حداکثر در مراسم عقد ببینیم.

ادامه ان شا الله در قسمت بعدی